Σε γενικές γραμμές τα παιδιά κατά τη διάρκεια της γλωσσικής ανάπτυξης, αναμένεται να εμφανίσουν συγκεκριμένες γλωσσικές δεξιότητες στο πλαίσιο αναπτυξιακών σταδίων. Στη συνέχεια παρατίθενται οι αναμενόμενες δεξιότητες του λόγου ανά χρονολογικές περιόδους. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι όλα τα παιδιά σε μία συγκεκριμένη ηλικία πρέπει να έχουν αναπτύξει ακριβώς τις ίδιες γλωσσικές δεξιότητες, καθώς το κάθε παιδί έχει τον δικό του προσωπικό ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης.

Ηλικία 0-6 μηνών 

  • Αναγνωρίζει ήχους

  • Εντοπίζει την πηγή του ήχου στρέφοντας το βλέμμα ή το κεφάλι του προς αυτή

  • Παράγει ή μιμείται διάφορους ήχους

  • Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να υποδείξει ανάγκες

  • Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες

  • Ανταποκρίνεται στην ομιλία χαμογελώντας.

  • Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /p/ και /m/

  • Τροποποιεί σε ύψος και ένταση τη φωνή του

Ηλικία 7 – 12 μηνών

  • Καταλαβαίνει το «ναι» και το «όχι»

  • Αποκρίνεται στο κάλεσμα του ονόματός του

  • Ακούει και μιμείται περισσότερους ήχους από το προηγούμενο γλωσσικό στάδιο

  • Αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα (π.χ. κούπα, παπούτσι, χυμός)

  • Χρησιμοποιεί μεγαλύτερη ποικιλία ήχων.

  • Εστιάζει την προσοχή του, όταν του μιλά κάποιος

  • Αρχίζει να παράγει μία ακατάληπτη γλώσσα

  • Παράγει μία ή περισσότερες λέξεις

  • Σταδιακά κάνει χρήση των Ουσιαστικών

  • Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο μίας έως τριών λέξεων

  • Κατανοεί απλές εντολές

Ηλικία 13 – 18 μηνών

  • Χρησιμοποιεί πρότυπα επιτονισμού ενηλίκων

  • Χρησιμοποιεί ηχολαλία και μη καταληπτή ομιλία (νεολογισμοί)

  • Παραλείπει μερικά αρχικά σύμφωνα και σχεδόν όλα τα τελικά σύμφωνα

  • Ακολουθεί απλές εντολές

  • Αναγνωρίζει ένα ως τρία μέρη του σώματος

  • Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο από 3 έως 20 ή περισσότερες λέξεις (Στην πλειονότητά τους ουσιαστικά)

  • Συνδυάζει χειρονομίες και λόγο

  • Κάνει έκκληση για τα περισσότερα από τα αντικείμενα που επιθυμεί

Ηλικία 19 – 24 μηνών

  • Χρησιμοποιεί περισσότερο καταληπτό λόγο από την ασυνάρτητη ομιλία (νεολογισμούς)

  • Ο λόγος του γίνεται κατά 25 – 50% κατανοητός στους ξένους

  • Αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα

  • Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες

  • Χρησιμοποιεί κατάλληλο χρωματισμό στη φωνή για τις ερωτήσεις

  • Απαντά στην ερώτηση «τι είναι αυτό;»

  • Διασκεδάζει ακούγοντας ιστορίες

  • Γνωρίζει πέντε βασικά μέρη του σώματος

  • Ονομάζει οικεία αντικείμενα

  • Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 με 100 ή και περισσότερες λέξεις

  • Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 300 ή περισσότερων λέξεων

Ηλικία 2 – 3 ετών

  • Ο λόγος του παιδιού γίνεται καταληπτός 50 – 75%.

  • Καταλαβαίνει το «ένα» και τα «πολλά»

  • Λεκτικοποιεί την ανάγκη για τουαλέτα (πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά)

  • Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους

  • Δείχνει τις εικόνες σε βιβλίο ονομάζοντάς τις

  • Αναγνωρίζει διάφορα μέρη του σώματος

  • Ακολουθεί απλές εντολές και απαντά σε απλές ερωτήσεις

  • Απολαμβάνει να ακούει μικρές ιστορίες, τραγούδια και ρυθμούς

  • Κάνει ερωτήσεις με 1 ή 2 λέξεις

  • Χρησιμοποιεί φράσεις 3 – 4 λέξεων, με Υποκείμενο – Ρήμα – Αντικείμενο

  • Χρησιμοποιεί μερικές προθέσεις, άρθρα, ρήματα στον ενεστώτα, ομαλό πληθυντικό και ανώμαλους τύπους στον αόριστο

  • Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 500 ή 900 ή περισσότερων λέξεων

  • Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 έως 250 ή περισσότερων λέξεων. Σημειώνεται ότι παρατηρείται ραγδαία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

  • Παρουσιάζει πολλαπλά γραμματικά λάθη

  • Καταλαβαίνει τα περισσότερα πράγματα από αυτά που λέγονται

  • Μιλάει με δυνατή φωνή

  • Χρησιμοποιεί τα φωνήεντα σωστά

  • Χρησιμοποιεί σωστά σύμφωνα σε αρχική θέση

  • Χρησιμοποιεί περίπου 27 φωνήματα

  • Χρησιμοποιεί το βοηθητικό «είναι»

  • Χρησιμοποιεί μερικά ομαλά ρήματα στον αόριστο, κτητικά μορφήματα, αντωνυμίες και προστακτική

  • Ηλικία 3 – 4 ετών

  • Καταλαβαίνει τη λειτουργία των αντικειμένων

  • Καταλαβαίνει διαφορές στις έννοιες (σταματώ – ξεκινώ, μέσα – έξω, μικρό – μεγάλο)

  • Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 2 και 3 μέρη

  • Ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί)

  • Συχνά κάνει ερωτήσεις και ζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις

  • Χρησιμοποιεί την ομιλία για να εκφράσει συναισθήματα

  • Χρησιμοποιεί 4 με 5 λέξεις στις προτάσεις

  • Αναγνωρίζει αντικείμενα με το όνομά τους

  • Χειρίζεται επιδέξια τους ενήλικες και παρατηρεί

  • Χρησιμοποιεί ουσιαστικά και ρήματα πιο συχνά

  • Έχει αίσθηση του παρελθόντος και του μέλλοντος

  • Έχει ένα αντιληπτικό λεξιλόγιο 1200 – 2000 λέξεων

  • Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800 – 1500 λέξεων

  • Ο λόγος είναι κατά 80% καταληπτός

  • Η γραμματική βελτιώνεται αν και κάποια λάθη επιμένουν

  • Γίνεται κατάλληλη χρήση του «είμαι» και «είναι» στις προτάσεις

  • Είναι σε θέση να τοποθετεί δύο γεγονότα σε χρονολογική σειρά

  • Συμμετέχει σε συζητήσεις

  • Συνεπής χρήση ομαλού πληθυντικού, κτητικών αντωνυμιών και ρημάτων αορίστου

Ηλικία 4 – 5 ετών

  • Κατανοεί τις έννοιες των αριθμών έως το 3

  • Αναγνωρίζει 1 έως 3 χρώματα

  • Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 2800 ή περισσότερων λέξεων

  • Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900 έως 2000 ή περισσότερων λέξεων

  • Μετράει ως το 10 μηχανικά

  • Χρησιμοποιεί γραμματικά σωστές προτάσεις

  • Χρησιμοποιεί προτάσεις 4 έως 8 λέξεων

  • Απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από 2 μέρη

  • Ρωτά για ορισμούς λέξεων

  • Μιλά με μια συχνότητα 186 λέξεων ανά λεπτό περίπου

  • Μειώνεται ο συνολικός αριθμός των επαναλήψεων

  • Παράγει σύμφωνα με 90% ακρίβεια

  • Μειώνεται σημαντικά ο αριθμός των συνεχών ηχητικών παραλείψεων και των υποκατάστατων

  • Ο λόγος του είναι συνήθως καταληπτός από τους ξένους

  • Μιλά σχετικά με εμπειρίες στο σχολείο, σε σπίτια φίλων κτλ.

  • Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία

  • Δίνει προσοχή σε μια ιστορία και απαντά σε απλές ερωτήσεις σχετικά με αυτή

  • Χρησιμοποιεί κτητικές αντωνυμίες, μέλλοντα χρόνο και συγκριτικά μορφήματα στις προτάσεις

Ηλικία 5-6 ετών

  • Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα

  • Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 3 μέρη

  • Κάνει ερωτήσεις με το «πώς»

  • Απαντά λεκτικά στο «Γεια» και στο «Τι κάνεις;»

  • Χρησιμοποιεί παρελθόντα χρόνο και μέλλοντα κατάλληλα

  • Χρησιμοποιεί συνδέσμους

  • Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13000 λέξεις

  • Ονομάζει τα αντίθετα

  • Ονομάζει διαδοχικά ημέρες της εβδομάδας

  • Μετρά ως το 30 μηχανικά

  • Ανταλλάσσει πληροφορίες και κάνει ερωτήσεις

  • Χρησιμοποιεί προτάσεις με λεπτομέρειες

  • Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία

  • Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιηματάκια

  • Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες και άλλα παιδιά

Ηλικία 6 – 7 ετών

  • Ονομάζει κάποια γράμματα, αριθμούς και νομίσματα

  • Τοποθετεί κατά σειρά αριθμούς

  • Κατανοεί το «αριστερά» και το «δεξιά»

  • Χρησιμοποιεί αυξανόμενα πιο σύνθετες περιγραφές

  • Απασχολείται με συζητήσεις

  • Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 20000 λέξεων

  • Χρησιμοποιεί προτάσεις 6 λέξεων περίπου

  • Κατανοεί τις περισσότερες έννοιες του χρόνου

  • Απαγγέλει το αλφάβητο

  • Μετράει ως το 100 μηχανικά

  • Χρησιμοποιεί περισσότερα μορφολογικά σημάδια καταλλήλως

  • Χρησιμοποιεί κατάλληλα την παθητική φωνή